De Leak TL/12 point one amplifier is ontworpen in 1947 en is in 1948 in productie genomen. De TL/12 point one volgde de Type 15 uit 1945 op die weliswaar dezelfde technische specificaties neer wist te zetten maar hiervoor 4 versterker stages nodig had en daardoor duur om te produceren was.

In de naam van de TL/12 point one versterker zitten de belangrijkste ontwerp-kenmerken verborgen. TL staat voor Triple Loop. De amplifier bevat 3 stages, te weten een gain stage (EF36) een fasedraaier stage (ECC32) en power stage (2x KT66). Om deze drie stages heen bevindt zich een ‘overall feedback’ loop die er voor zorgt dat de totale harmonische vervorming onder de 0.1% (point one) blijft. Het uitgangsvermogen: juist, 12 Watt! Voor de gelijkrichting werd een GZ32 toegepast.

De Leak TL/12 point one was een echt werkpaard. Niet alleen is deze versterker verkocht aan de ‘happy few’ die in de jaren veertig al van HIFI genoten, ook veel opnamestudio’s gebruikte de Leak TL/12 point one als afluister versterker vanwege de lage vervorming en grote lineariteit. Belangrijke afnemer was de Engelse British Broadcast Company BBC. Voor de BBC is er zelfs een speciale uitvoering van de TL/12 point one gemaakt.

Een andere opmerkelijke toepassing van de TL/12 point one is het aansturen van snijkoppen van platensnijders.

De TL/12 point one is tot 1958 in productie geweest en is ‘afgelost’ door de TL/12 plus die in 1957 op de markt kwam. De TL/12 plus was in staat de specificaties van zijn voorganger ruimschoots te behalen maar was aanzienlijk goedkoper te produceren en bovendien een stuk compacter.

Momenteel is de TL/12 point one ‘The most wanted tube amplifier’. Audiofielen betalen wereldwijd vele duizenden euro’s voor deze versterkers. De meeste exemplaren staan inmiddels niet meer in Europa maar zijn verhuist naar Azië alwaar vele audiofielen leven.

Meten is weten

Hoe HIFI is zo’n bejaarde Leak nou? Om daar achter te komen zijn beide versterkers nadat ze gereviseerd zijn aangesloten op de hypermoderne Audio Precision System One audio analyzer. De frequency response (zie laatste foto) laat een lichte ‘roll off’ zien vanaf 400Hz. Rond 6 kHz is de gain 1dB gezakt. Daarboven loopt de overdracht weer wat op. Het karakter van het deel boven de 6kHz is verschillend voor beide versterkers wat verklaarbaar is aan de hand van de verschillen in de toegepaste uitgangstrafo’s. Ook opmerkelijk is de hoge gain (36dB) en het relatief kleine gainverschil (0.5dB). Deze amps lenen zich er uitstekend voor om passief op te draaien. De overdracht is bij lange na niet zo ‘flat’ als die van een Quad 303 maar dat zegt uiteindelijk niet alles over de klank. De versterkers zijn uitvoerig op een stel Spendor BC1 speakers beluisterd en klinken hierop uitzonderlijk goed. Het geluid wordt breed neergezet en klinkt buitengewoon levendig zonder scherp of agressief te worden.