Explained

In de rubriek Explained lichten we technieken en functies toe welke op vintage audio apparatuur aanwezig zijn maar niet voor iedereen even vanzelfsprekend zijn.

Philips FP775 platenspeler

Deze keer gaan we in op een vraag van D. Cheret over zijn Philips FP775 platenspeler. Gefeliciteerd met de Knosti platenwasmachine! De winnaar van de Tonar luxe platenborstel krijgt vandaag ook bericht, dit onderwerp komt volgende maand aan de beurt.

“Mijn vraag gaat over mijn (een) platenspeler. Gemerkt heb ik, dat wanneer ik een plaat afspeel, bij één kanaal het geluid vaak slecht doorkomt, kraakt, of zelfs helemaal wegvalt. Eerst dacht ik dat dit aan mijn versterker lag, maar dat bleek niet zo te zijn bij nader onderzoek. Zodoende denk ik dat dat aan mijn Philips pickup FP775 ligt. Daarom kwam bij mij de vraag op, of een naald zo is opgebouwd dat er een linker en rechter gedeelte in de naald is ingebouwd. Of simpeler gezegd hoe is een pick-up naald eigenlijk opgebouwd? M.vr.gr D. Cheret”

ANTWOORD

Goede vraag! In een stereo audiosysteem vind je, zeker in het audio pad, alles dubbel terug. Zo bezit een element twee spoelen, zitten in de arm twee audiokabels (vier draden) en is de audiokabel tussen de draaitafel en de versterker dubbel uitgevoerd, een kabel gaat naar de linker ingang van de versterker, de andere naar de rechter ingang van de versterker.

Probleem uitsluiten

In het geval van ‘een kanaal valt uit’ is het handig om te weten of het probleem in de platenspeler zit of in de versterker. Dit is het makkelijkste vast te stellen door de audio plugjes die in de versterker zitten om te draaien. Als bijvoorbeeld het linker kanaal steeds uitvalt dan zouden, als de kabeltjes omgedraaid zijn, nu het rechter kanaal uit moeten vallen. Tenminste, als de fout in de platenspeler zit. Valt na het omdraaien van de plugjes nog steeds het linker kanaal uit, dan bevindt het probleem zich in de versterker.

Diverse oorzaken

Zo’n uitval probleem in de platenspeler kent ook weer diverse potentiële oorzaken. Als we de signaalweg van voor tot achter volgen dan komen we de volgende componenten tegen:

• Het element.
• De headshell draadjes.
• De headshell connector.
• De arm bedrading.
• Een klein printplaatje waarop de arm bedrading gesoldeerd zit maar waarop ook de audio kabel vast gesoldeerd zit.
• De audio kabel.
• De audio pluggen.

Waar zit de breuk? Foutzoeken!

In het element zitten twee spoeltjes, bij een MM element is de impedantie van de spoeltjes ergens tussen de 400 en 1000 Ohm. Met een multimeter onderzoek ik waar de ‘breuk’ zit door eerst op de audio pluggen te meten wat de spoel impedantie van de twee kanalen is. Meet ik een onderbreking dan ga ik een stapje dichter bij het element meten, bijvoorbeeld op het kleine printplaatje waar de audiokabel en de arm bedrading samen komen. Door dit stap voor stap te doen is het mogelijk om op gestructureerde wijze terug te vinden waar de breuk, die verantwoordelijk is voor het uitvallen van het kanaal, zich bevindt.

Techniek van een element

Tot zover het foutzoeken, de techniek achter het element is erg interessant. In de groef van de LP staan het linker en rechter kanaal elk op een eigen zijde van de groef geregistreerd. Aan de labelzijde bevindt zich het linker kanaal en aan de buitenzijde het rechter kanaal. De naald volgt de vorm van de groef en beweegt aan de hand van de vorm van de groef. De naald zit aan een pinnetje (cantilever) gemonteerd waarop een klein magneetje zit. Dit magneet beweegt van- en naar de twee spoeltjes die in het element zitten. In de spoeltjes wordt, door de beweging van het magneetje een heel kleine spanning gegenereerd. Vergelijk dit maar met een dynamo op een fiets. Deze kleine spanning gaat via de headshell draden, headshell, armbedrading, het kleine printplaatje via de audiokabel en de audio pluggen naar de versterker toe.

Oxidatie op de contacten

De meeste vintage platenspelers, zoals Philips FP775 zijn meer dan 40 jaar oud. Door ouderdom kunnen contacten geoxideerd zijn geraakt en daardoor minder goed geleiden of kunnen koperdraadjes zelf gebroken zijn. Koper is namelijk een hele goede geleider maar niet zo heel ‘sterk’ en dunne draadjes kunnen bij herhaaldelijke bewegingen gemakkelijk breken.

In de meeste gevallen is het probleem wat D.Cheret met zijn Philips FP775 heeft op te lossen. Het meest lastige is een breuk in de armbedrading maar omdat daar weinig bewegingen van buiten op uitgeoefend worden is de kans op een draadbreuk daar niet zo heel groot gelukkig.

Je kunt altijd nieuwe onderwerpen insturen, waar wil je dat wij in de nieuwsbrief aandacht aan besteden? Er bestaan geen domme vragen! Mail naar info@vintageaudiorepair.nl