Naald versleten?

Bijna 60 jaar na de start is Tonar de wereldspecialist geworden op het gebied van vervangingsnaalden voor grammofoons, originele naalden, grammofoonpatronen en accessoires voor vinyl. De huidige lijn bestaat uit meer dan 3000 vervangingsnaalden en originele naalden, evenals meer dan 1000 verschillende soorten grammofoonpatronen, beide in speciale vorm, ½ inch montage, T4P-plug-in, kristal, keramiek, bewegende magneet, geïnduceerde magneet, bewegend ijzer en bewegende spoelpatronen.

Vandaag proberen wij u meer inzicht te geven in wat een grammofoonnaald is, op welke uiterlijke details u moet letten, hoe hij werkt, hoe u kunt vaststellen van welk fabrikaat hij is en wanneer hij vervangen moet worden.

De groef van een grammofoonplaat is in talloze kleine zig-zag-kronkelingen geperst. De grammofoon is een apparaat dat deze zig-zag bewegingen van de groef in geluid omzet, “vertaalt”. Dit gebeurt door de groef met een naald af te tasten. De zig-zag-bewegingen die de naald bij z’n loop door de groef maakt worden overgebracht op een z.g. element. Dit element produceert een stroompje, waarvan de sterkte varieert met de bewegingen van de naald. Dit steeds van sterkte wisselende stroompje wordt nu door een versterker omgezet in stroomsterktevariaties van een grootte-orde voldoende om een luidspreker geluid te laten voortbrengen.

Met nadruk wijzen we erop, dat de enige verbindingsschakel tussen de grammofoonplaat en pick-up de naald is. Is de naald versleten of beschadigd, dan zal dat resulteren in slechts gedeeltelijk of vervormd weergegeven geluid. Dit is een van de redenen waarom het zo belangrijk is dat de naald in goede staat verkeert.

Laten wij nu de naald zelf nog eens wat nader bekijken. In dwarsdoorsnede gezien, ziet de groef van de grammofoonplaat met de erop geplaatste naald er zo uit:

Zoals u ziet, heeft de naald geen scherpe maar een afgeronde punt; de naald maakt alleen contact met de twee zijkanten van de groef. Als de grammofoonplaat draait, glijdt de naald langs deze twee contactpunten. Het aanvankelijk afgeronde naaldoppervlak langs deze twee punten zal, op den duur, vlak afslijten.

De plaats waar de nog afgeronde en de vlak afgesleten gedeelten van het naaldoppervlak samenkomen gaat nu een scherpe rand vormen, die op zijn beurt weer de zijkanten van de groeven gaat afslijten, waardoor een gedeelte van de scherpe zig-zag vorm waarin de groef geperst is verloren gaat. Aangezien nu juist deze zig-zag vorm de ‘informatiebron’ is voor het geluid en alle aspecten daarvan, zoals hoge en lage tonen, timbres, verschillende instrumenten, enz, betekent de verminking ervan door een versleten naald eigenlijk dat er geluid van de plaat wordt afgesleten. Dat geluid is daarmee onherstelbaar verloren gegaan.

Het gevolg is dan ook dat zelfs de kostbaarste installaties en platen vrijwel waardeloos worden als ze gebruikt worden als ze gebruikt worden met een versleten naald! Iedere naald moet regelmatig vervangen worden. Welke procedure moeten we nu volgen als we een naald op tijd willen vervangen door de juiste?

Er is tegenwoordig een grote verscheidenheid aan naaldentypen in omloop. Ieder type is ontworpen voor een bepaald element en past vaak alleen in dat element. Hierbij kan Vintage Audio Repair u absoluut helpen. Twijfelt u welke naald in uw element past of welk element op uw platenspeler past? Geef ons dan het merk en nummer van uw element. Als dit niet te lezen is kunt u ons een duidelijke foto sturen of langs komen met het element / met de platenspeler.

Dikwijls wordt de vraag gesteld hoe lang een naald bruikbaar is, en waaraan je kunt merken dat een naald versleten is. Helaas is het zo, dat zodra men een hoge scherpe ruistoon door de plaat hoort, het al te laat is — het kwaad is dan al geschied. Een betere manier om te bepalen in hoeverre een naald versleten is, is het bijhouden van de tijdsduur dat de naald in gebruik is geweest. Wilt u een redelijke schatting maken van de te verwachten levensduur van een naald, dan moet u met veel factoren rekening houden; het gewicht van de draagarm, de toestand waarin de plaat verkeert, de hoeveelheid stof in de lucht, of het om een mono of stereonaald gaat, het schoonmaak gedrag, en uit wat voor materiaal de punt bestaat — dit alles beïnvloedt de levensduur van de naald.

Wanneer bovengenoemde omstandigheden niet teveel van het gemiddelde afwijken, dan kunt u ongeveer het volgende aantal speeluren van uw naald verwachten:

• Punt gemaakt van Saffier: 40-60 uren
• Punt gemaakt van Diamant: 400-600 uren

Vintage Audio Repair kan de naald uiteraard voor u onderzoeken.

Bovenstaande informatie hebben wij als Tonar dealer vanuit de Tonar catalogus gehaald. Tonar is een O.E.M. leverancier van allerhande onderdelen voor styli en cartridges, zoals saffier- en diamantpunten. Denk hierbij aan sferische, elliptische en lijncontactvormen. Tonar is gevestigd in Amersfoort, bekijk hier meer.

De cartridges en styli worden voornamelijk gebruikt in hifi-platenspelers maar ook in 78-toeren platenspelers, vintage platenspelers, jukeboxen en door veel discjockeys wereldwijd. Vintage Audio Repair biedt ook deze zeer uitgebreide reeks accessoires aan om uw waardevolle platencollectie schoon te maken, op te slaan en te onderhouden.